16/52 – Wstyd

Dawno, dawno temu, kiedy miałam 16 lat, a po Ziemi chodziły jeszcze dinozaury, w gazetce młodzieżowej o nazwie Popcorn znalazłam ogłoszenie dziewczyny, która szukała listownych przyjaciół do korespondencji. Zaintrygowała mnie krótkim opisem swoich cech charakteru i hobby. Napisałam do niej list, gdyż dinozaury pamiętają jeszcze czasy, kiedy ludzie nie bali się podawać swoich danych. Od tego ogłoszenia w Popcornie i mojego pierwszego listu do dziewczyny zaczęła się nasza kilkunastoletnia, głównie listowna przyjaźń.

Dzieliło nas prawie 300 kilometrów, jednak dystans ten znikał w listach, które do siebie wysyłałyśmy. Czasami bywały one tak grube, że ginęły gdzieś po drodze na poczcie. Na przestrzeni tych kilkunastu lat odwiedziłam A. dwukrotnie, a ona odwiedziła mnie raz. Nienawidziła podróżować, bała się jechać gdzieś dalej sama, co było tylko jedną z bardzo wielu kwestii, które nas różniły. Podobieństwa wygrywały jednak nad wszelkimi przeciwnościami i nasza przyjaźń trwała w najlepsze.

Nie potrafię powiedzieć, kiedy dokładnie nasze kontakty zaczęły się ochładzać. Na pewno z ręcznie pisanych listów przerzuciłyśmy się w końcu na maile i inne elektroniczne formy, gdyż coraz więcej listów ginęło, a ja w wyjechałam za granicę. Założyłam rodzinę, a ona wyszła za mąż i szykowała z mężem swoje gniazdko w postaci własnego mieszkania. Kontakt był coraz rzadszy, a kiedy już był, to raczej przesiąknięty narzekaniem czy wytykaniem czegoś z jej strony. Zaczęłam coraz bardziej dostrzegać, że A. jest dość płytka, co było bardzo dziwne w zestawieniu z innymi cechami charakteru, które tak w niej lubiłam.

Nigdy nie zapomnę jej komentarza do zdjęcia, które jej wysłałam, żeby pochwalić się, jak dobrze idzie mi na praktykach z dziećmi w czasie studiów. Na zdjęciu widać było moją dłoń, która trzymała małą rączkę Leosia – chłopca, który był bardzo nieśmiały i niechętnie otwierał się na nowe osoby. Odpowiedzią A. było skarcenie mnie za to, że mam niepomalowane paznokcie. Napisała, że tak zadbanych paznokci to już wiele lat nie widziała, i że jak na osobę z Warszawy to noszę się, jak jakaś baba ze wsi. Drugą szokującą reakcją było wytknięcie mi, że mam na sobie skórzaną kurtkę, która ,,już dawno jest niemodna”. Moje tłumaczenia, że skórzana kurtka to raczej stylówka, a nie kwestia mody, nie docierały do niej (pomijając fakt, że w ogóle wywiązała się między nami taka rozmowa, a to za sprawą kolejnego zdjęcia, które jej wysłałam, tym razem ze spaceru z rodziną).

Piszę o tym po to, żeby nakreślić Wam, w jaki sposób umierała nasza przyjaźń – wychodziło na jaw coraz więcej różnic pomiędzy nami, zmian w priorytetach, pogłębiających się z wiekiem cech, które ze sobą nie współgrały. Doszło do momentu, w którym musiałam się dosłownie prosić o choćby najkrótszą wiadomość wysłaną za pomocą komunikatora internetowego, co przecież nie zajmuje dużo czasu, nic nie kosztuje, ale – jak się okazało – okupione było jakimiś strasznymi mękami ze strony A., kiedy przyszło jej napisać do mnie kilka zdań. Momentem kulminacyjnym była moja wizyta w Polsce, pierwsza po 7 latach życia na emigracji. Napisałam jej daty swojego pobytu, a zatrzymałam się dosłownie kilka kilometrów od jej miejsca zamieszkania. Nie odezwała się do mnie przez cały czas trwania mojej wizyty i dopiero po moim powrocie do Anglii odpisała coś zdawkowo, że nie mogła się ze mną spotkać. Dla mnie był to koniec; oblany ostateczny test.

Zerwałam z nią kontakt i przestałam zaprzątać sobie nią głowę. Zrobiłam wszystko, co mogłam, aby podtrzymać tę znajomość. Co jakiś czas, mniej więcej 1-2 razy do roku, odzywałam się jeszcze do niej z pytaniem, co słychać, jak jej się powodzi. Ona za to rok w rok wysyłała mi życzenia urodzinowe, nie załączając jednak do nich żadnej wiadomości od siebie.

W którymś momencie coś zaskoczyło. A. wydawała się mocno zainteresowana odbudowaniem jakiejkolwiek relacji ze mną. Obiecywała, że niedługo się odezwie i opowie, co u niej. Obietnic oczywiście nie dotrzymywała, jednak ogólna narracja się nie zmieniła: chciała nawiązać kontakt. W końcu nadeszła od niej długa wiadomość, której treść dosłownie spadła na mnie jak bomba. Aż musiałam zamknąć się w sypialni z dala od szalejących dzieci i męża i usiąść na łóżku, żeby sama, w ciszy i spokoju przyswoić historię A.

A. wyznała, że jest alkoholiczką. Do tego rozwiodła się z mężem, straciła pracę, jej relacja z mamą, z którą całe życie była nieprzeciętnie blisko, runęła w gruzach, a musi z nią mieszkać, bo jej ciało odmawia jej posłuszeństwa i co chwilę łapią ją jakieś paraliże. Obecnie ma sparaliżowaną całą prawą rękę – po prostu obudziła się któregoś dnia z niedowładem, przyczyny którego lekarze nie potrafią stwierdzić. A. kilka razy spędziła długie miesiące w szpitalach, ośrodkach odwykowych, a nawet w szpitalu psychiatrycznym. Tam poznawała mężczyzn, z którymi tworzyła związki, które jednak zaraz po wyjściu z ośrodka kończyły się boleśnie. Zawaliła swoje życie osobiste i zawodowe i narobiła sobie długów. Teraz nie może się nawet sama wykąpać przez paraliż ręki.

Powiem Wam szczerze, że ta wiadomość rozdarła mi serce. Jest mi tak niesamowicie szkoda A… Nie potrafię sobie nawet wyobrazić, jak jest jej trudno i jaki wstyd musiała odczuwać przez te wszystkie lata, w ciągu których ukrywała swój problem i próbowała tłumaczyć swoje zachowanie na inne sposoby. Jestem też oczywiście w ogromnym szoku, bo naprawdę nie spodziewałam się takich rewelacji. Pomijając sam fakt, że chodzi o moją byłą przyjaciółkę, to o alkoholizmie wśród kobiet nie słyszy się tak często, jak jest to w przypadku mężczyzn. Pijący facet nikogo nie dziwi, jednak wydaje mi się, że ta choroba u kobiet jest w dalszym ciągu owiana jakąś tajemnicą.

Minęło mnóstwo czasu, zanim A. zdecydowała się powiedzieć mi prawdę i niewykluczone, że nie jest to koniec historii naszej przyjaźni. Może za kolejne kilka lat dojdzie do kolejnego przełomu? Na pewno warto poczekać, żeby zobaczyć, co się wydarzy.

Obrazek to twórczość Jenna’y Monroe: https://fineartamerica.com/featured/shame-jenna-monroe.html